Çocuk ve Afet Çalıştayı

20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü münasebetiyle 19 Kasım 2023, Pazar günü Çocuk ve Afet Çalıştayı gerçekleştirilecek.

Rami Kışlası Kütüphanesi'nde, Bağcılar Belediyesi’nin iş birliği ve desteği ile gerçekleştirilecek olan Çocuk ve Afet Çalıştayı’nda, alanında uzman 70 katılımcımız yer alacak. Afet ve çocuk hakları, afetler ve çocuklara müdahale, afetlerde STK ve devlet işbirliği, afet ve toplumsal bilinç olmak üzere dört ana başlık ele alınacak.

Dört komisyondan oluşan Afet ve Çocuk Çalıştayı, basın açıklaması ve protokol konuşmalarıyla başlayacak. Protokol konuşmalarında AFAD Başkanı Okay Memiş, İstanbul İl Milli Eğitim Müdürü Doç. Dr. Murat Mücahit Yentür, Kızılay Genel Müdürü İbrahim Altan, İHH Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Yıldırım ve Bağcılar Belediye Başkanı Abdullah Özdemir yer alacak. 

Afet ve Çocuk Çalıştayı'nın 1. komisyonunda müzakere edilecek başlıklar ve konular:

1. Afetlerin Fiziksel Açıdan Etkileri

1. Afet sonrası alt yapının bozulması
2. Temiz su ve besin kaynaklarına ulaşımın güçleşmesi
3. Atık kontrollerinin sağlanamaması
4. Sağlık hizmetlerinin aksaması
5. Yaşam alanlarının kalabalıklaşması
6. Bulaşıcı hastalık riskinin ve çocuk ölümlerinin artması

2. Afetlerin Sosyal Açıdan Etkileri

1. Sosyal ve ekonomik düzenin bozulması
2. Güvenlik problemlerinin ortaya çıkması
3. Yaşam alanlarına karşı güvenin azalması
4. İsteğe bağlı veya zorunlu göçlerin meydana gelmesi
5. Göç sonrası uyum problemlerinin yaşanması

3. Afetlerin Ruhsal Açıdan Etkileri

1. Psikolojik şok süreci: Odaklanamama, unutkanlık, halüsinasyon...
2. Tepki süreci: Sinirlilik, güvensizlik, kaygı, korku...
3. Farkındalık süreci: Yas süreci, duygu yoğunluğu, odaklanamama, çatışma hali...
4. Ölümü algılama biçimi, kaybedilen kişinin çocuk için önemi
5. Yaşanan olaylardan uzaklaşmak için madde kullanımına yönelim, madde kullanımına bağlı saldırganlık ve suç işleme oranlarının artması
6. Ailesini, evini vs. kaybeden çocukların durumu

4. Afetlerin Yaş Gruplarına Göre Etkileri

1. Oyun çağındaki çocuklara etkileri (3-5 yaş)
2. Okul çağındaki çocuklara etkileri (6-11 yaş)
3. Ergenlik dönemindeki gençlere etkileri (12-18 yaş)

5. Afet Döneminde İletişim ve Sosyal Medya

1. Yaşanan felâketin bireyler ve topluluklar üzerindeki etkisiyle alakalı farkındalığın arttırılması
2. Gönüllü ihtiyacı ve toplanacak yardımlar için kampanya duyurularının yapılması
3. Afetzedelere yalnız olmadıklarının hissettirmesi ve psikolojik destek sağlanması
4. Yanlış veya yanıltıcı bilgilerin yayılmaması, çocuk fotoğraflarının manipüle edilmemesi
5. Afet ve kriz yönetiminde ortak bir dil oluşturulması
6. Medyanın haber değerini arttırmak için çarpıcı görsellere ya da röportajlara yer vermemesi
7. Afet hazırlık planları ve önemi hakkında bilgi verilmesi

6. Afetzede Çocukların Eğitim Hayatına Devam Edebilmesi

1. Eğitim-öğretim imkânlarının devam edebilmesi
2. Geçici eğitim merkezlerinin hızlı bir şekilde oluşturulması 
3. Geçici eğitim yapılarının sürdürülebilir özelliklerde olması
4. Çocuklara eşit eğitim fırsatlarının verilmesi
5. Ailesine yardım etmek için çocukların çalışmak zorunda olması

7. Afet Etiği

1. Afetzede çocuklara sunulacak hizmetlerde ırk, dil, cinsiyet, din ve sınıf ayırımı yapılmaması
2. Herhangi bir kayırma olmadan, gerçek ihtiyaçlar temelinde yardım edilmesi
3. Çocukların haklarına saygı gösterilmesi ve her şartta onurlarının korunması
4. Çocuklar açısından önemli olabilecek kültürel ve dinî hassasiyetlerin dikkate alınması

8. Dezavantajlı Çocukların Hakları

1. Mülteci çocuklar
2. Sosyo-ekonomik açıdan gelişmemiş çocuklar
3. Özel gereksinimli çocuklar
4. Sağlık sorunu olan çocuklar

9. Afetlerde Çocuk Haklarının İhlali

1. Afet durumlarında şiddet, sömürü, istismar ve ihmal riskinin artması
2. Afetlerin çocuk hakları ihlalindeki rolü
3. Çocukların yaralanması, kaybolması ve sağlık hizmetlerine erişememesi
4. Avrupa ülkelerine sığınmacı olarak giden çocukların durumu
5. Okul çağındaki çocukların, öğretim sistemi dışında kalması
6. İstismar sonrası çocuklardaki beyin gelişiminin ve bağışıklık sisteminin hasara uğraması

10. Afetler Sırasında Çocukların Korunması

1. Afetlerin ortaya çıkardığı risk faktörleri
2. Afetlerin çocukları koruyucu çevre üzerindeki etkileri
3. Afetlerin çocuklar açısından sonuçları
4. Afetlerde çocukların korunmasına dair yasal çerçeve
5. Afetler sırasında ve sonrasında çocuk koruma hizmetlerinin güçlendirilmesine yönelik öneriler

Afet ve Çocuk Çalıştayı'nın 2. komisyonunda müzakere edilecek başlıklar ve konular:

1. Afet ve Acil Durumlarda Fiziksel Müdahale Hizmetleri

1. Barınma, beslenme gibi fiziksel ihtiyaçların öncelenmesi
2. Genel sağlık hizmetlerinin verilmesi ve sürdürülmesi
3. Yetersiz beslenme veya kirli sudan kaynaklanan hastalıkların tedavisi
4. Çocuklar üzerindeki afet risklerinin ve zararlarının azaltılması

2. Afet ve Acil Durumlarda Psikososyal Destek

1. Psikolojik ilk yardımın sunulması
2. Afetzede çocuklarla sağlıklı bir iletişim kurulması
3. Çocukların duygularını ifade etmelerine imkân verilmesi
4. Afet sonrası stres bozukluğu, depresyon, anksiyete ve yas süreciyle başa çıkma
5. Psikososyal desteğin kesintiye uğramaması ve uzun vadeli olması
6. Çocuk oyun alanlarının kurulması
7. Travmanın psikiyatrik bozukluklara dönüşmesinin engellenmesi
8. Çocukların normal yaşantılarına geçiş sürecinin hızlandırılması

3. Kayıp ve Yas Sürecinde Aile İçi Dinamiklerin Düzenlenmesi

1. Ailedeki ilişki ve sorumlulukların düzenlenmesi
2. Çocuğun ölümü anlamlandırmasına yardımcı olunması
3. Çocuklarda anne veya babasını kaybetme korkusunun başlaması
4. Kardeş kaybı, yas tutan ebeveyn ve geride kalan çocuklar

4. Afet Yönetiminde Çocuklar

1. Çocukların cinsiyet ve yaş aralıkları arasında uyum sağlanması
2. Bölgesel ve kültürel farklılıklara karşı esnek olunması
3. Çocukların görüşlerine ve isteklerine önem verilmesi
4. Afet yönetiminde çocukların nasıl bir rol alacağı
5. Uzman ekiplerin “çocuk-aile-okul” arasında koordinasyon sağlaması

5. Afetlerde Çocuk Güvenliği

1. Çocukların bilgilerinin, uzman kurumlar dışında hiçbir kurum, kişi ve medya ile paylaşılmaması
2. Çocukların ve ailelerinin, istismar ve sömürü potansiyeli bulunan durumlara karşı uyarılması
3. Muhtemel korkulara ve tehlikelere karşı çocuk dostu alanların aydınlatılması
4. Mahremiyet eğitiminin verilmesi

Afet ve Çocuk Çalıştayı'nın 3. komisyonunda müzakere edilecek başlıklar ve konular:

1. Afet Yönetiminde Sivil Toplumun Yeri

1. Afet yönetimi ve çocuk konusunda sivil toplumu bilinçlendirme
2. Afet yönetiminde STK’ların potansiyel bir unsur olması
3. STK’ların çocuklarla ilgili çalışmalara toplumu teşvik konusunda avantajlı olması
4. STK’ların toplum tabanıyla güçlü bağlarının bulunması

2. Afetlerde STK ve Devlet İşbirliği

1. Çocuklar için afetin bütün aşamalarının (hazırlık, müdahale ve kurtarma) planlaması
2. Doğal afetlerin çocuklar açısından izlenmesi ve değerlendirilmesi
3. Çocuklar konusunda bilgilendirme ve farkındalık geliştirme faaliyetlerinin yapılması

3. Afet Öncesi Planlama

1. Afetin neden olduğu yıkıcı etkilerin azaltılması için idarî, teknik ve yasal tedbirlerin alınması
2. Toplumda çocuk ve afet bilincinin geliştirilmesi
3. Çocuklar için çeşitli afet eğitim programlarının oluşturulması
4. Çocuklar için bilinçlendirme kampanyalarının yürütülmesi
5. Toplum düzeyinde afet yönetim planlarının hazırlanması

4. Afet Sırası Planlama

1. İlkyardım ve arama-kurtarma çalışmalarında çocuk
2. Çocuklarla iletişim ve çocuklara ulaşım imkânlarının sağlanması
3. Tahliye işlemlerinin yapılması ve çocuklar için geçici iskân alanlarının oluşturulması

5. Afet Sonrası Planlama

1. Afetten etkilenen çocukların yaşamsal ihtiyaçlarının en kısa sürede karşılanması
2. Çocuklar için fizikî, sosyal ve ekonomik şartların sağlanması
3. Afetin risklerinin ve sonuçlarının yönetimi
4. Müdahale ve kurtarma faaliyetlerinin geliştirilmesinde çocuk

Afet ve Çocuk Çalıştayı'nın 4. komisyonunda müzakere edilecek başlıklar ve konular:

1. Afet Olgusu ve Toplumsal Afet Algısı

1. Kavramsal olarak “afet”
2. Olgu olarak “afet”
3. Kavramsal olarak toplumsal bilinç
4. Toplumların bilinç modelleri ve afet
5. Toplumumuzda bilinç düzeyi ve afet algısı

2. Afetler Bağlamında İdeal Bilinç Düzeyi

1. Afet bilincinin ilkeleri
2. İdeal bilinç düzeyinin gerekleri
3. Çocuklarda afet bilinci
4. Ebeveynlerde afet bilinci
5. Eğitimcilerde afet bilinci
6. Devlet ve kurumlar gibi karar mekanizmalarında afet bilinci
7. Kitlesel iletişim araçlarında afet bilinci

3. Afetlerde Toplumsal Bilincin İnşası (Tedavi)

1. Toplumsal bilincin inşasında ailenin rolü
2. Toplumsal bilincin inşasında kamu kurumlarının rolü
3. Toplumsal bilincin inşasında sivil toplum örgütlerinin rolü
4. Toplumsal bilincin inşasında medyanın rolü
5. Toplumsal bilincin inşasında devletin rolü

4. Toplumsal Bilince Bütüncül Bakış (Sürdürülebilirlik)

1. Genel anlamda toplumsal bilincin korunması
2. Afetlerde toplumsal bilincin korunması
3. Toplumsal bilincin korunmasında çocuklara yönelik politikalar
4. Toplumsal bir kesim olarak çocuk ve ergen politikaları
5. Toplumsal bilincin korunmasında aile kurumunun güçlendirilmesi