Başkent: Georgetown
Yüzölçümü: 214.970 km2
Nüfus: 787.000
Yönetim Biçimi: Parlamenter Cumhuriyet
1966 yılında bağımsızlığını kazanan ülkede nüfusun etnik yapısını Hintliler, Afrikalılar, melezler ve yerliler oluşturur. Ülkenin %50’lik kesimi Hıristiyan, geri kalanı Hindu, Müslüman, ateist ve diğer inanışların mensubudur. Guyana’da 14 yaş altı çocukların nüfusa oranı %27.73’tür.
2019 yılına göre ülkede yenidoğan her 1.000 bebekten 24’ü, beş yaş altı her 1.000 çocuktan 29’u ve her 100.000 anneden 169’u hayatını kaybetmektedir.
Guyana, Güney Amerika kıtasının en yoksul ülkelerinden biridir. Uzun yıllar süren sömürge döneminin uzantıları olan eğitimsizlik, nitelikli iş gücü eksikliği, yetersiz altyapı, finansal zorluklar, kronik yoksulluk gibi sorunlarla mücadele etmektedir. Nüfusun 1/3’ü yoksulluk sınırı altında yaşamakta ve işsizlik yaklaşık %10’un üzerinde seyretmektedir. Buna karşın ekonomik açıdan gelişim gösteren ülke, son 10 yılda ortalama %4’lük bir büyüme yakalamıştır. Ülkedeki yoksulluk çok sayıda yetersiz beslenme vakasına ve çocukları ailelerinin ihtiyaçlarını karşılamak için çalışmaya zorlamak da dâhil olmak üzere oldukça sancılı bir çocukluk süreci anlamına gelmektedir.
Özellikle erkek çocuklar, çalışmak ve ailelerinin ekonomik durumuna karşı sorumluluklarını yerine getirmek için okullarını bırakmaktadır. Buna ek olarak çoğunluğu Amerindian olan çok sayıda çocuk izole veya erişilemeyen bölgelerde yaşamakta ve bu nedenle düzenli olarak okula gidememektedir.
Küçükler için kurulan adalet sistemi, Çocuk Haklarına Dair Sözleşme’nin ilke ve hükümlerine uygun değildir. İlk olarak, ceza sorumluluğu yaşı çok düşük bir yaş olan 10 yaş olarak belirlenmiştir. 17 yaşından küçükler de yetişkin olarak yargılanır ve aynı cezaları alabilirler. Çocuk suçluları alacak ıslahhaneler olmadığından küçüklerin onları yetişkinlerle aynı cezaevlerine ve aynı kurallara tabi tutan hapis cezaları rahatsız edici bir durumdur.
Genç kızlara ve diğer hassas gruplara, özellikle de azınlıklara, yoksullara ve engelli çocuklara karşı ayrımcılık hâlâ mevcuttur. Anayasa, engellilere karşı ayrımcılığı açıkça yasaklamamaktadır. Kızılderili çocukları da ayrımcılığa maruz kalmaktadır. Yaşam koşulları, doğal ortamlarının bozulması ve ana dillerinde eğitim verilmemesi, Sözleşme’de yazılı haklarının tam olarak yerine getirilmesini engellemektedir.
Beş yaş altı çocuk ölüm hızı hem özellikle Kızılderili çocuklar arasında çok sayıda sıtma vakasından hem de çoğunlukla demir eksikliği anemisi nedeniyle yetersiz beslenmeden muzdarip çocukların sayısındaki artıştan kaynaklanmaktadır. Diğer bir sağlık sorunu da gençler arasında giderek yayılan AIDS’dir.
Çocuk işçiliği, çocukların okulu erken bırakmalarına ve kötü koşullarda yaşamalarına, bazen de savunmasız oldukları ve birçok tehlikeli duruma maruz kaldıkları sokaklarda yaşamalarına neden olmaktadır. Sorunu çözmeye yönelik hükûmet önlemlerinin eksikliği nedeniyle artan sayıda çocuk yetimdir veya ailelerinden uzakta sokaklarda yaşamaktadır. Bu çocukların durumları nedeniyle cinsel de dâhil olmak üzere her türlü şiddetin mağduru olma olasılıkları yüksektir. Aile yaşantısı olmayan bu çocuklar arasında uyuşturucu kullanımı yaygındır. Yetişkin gözetiminin olmaması, bu reşit olmayanların birçoğunu hırsızlık ve uyuşturucu kaçakçılığı da dâhil olmak üzere suç faaliyetlerine itmektedir. Ayrıca Guyana’da 24.000 yetim çocuk bulunmaktadır.
KAYNAKÇA:
Humanium. “Children of Guyana”. https://www.humanium.org/en/guyana/. (18.11.2021).
İNSAMER. “Ülkeler Profili”. https://www.insamer.com/tr/ulke-profili-guyana/. (18.11.2021).
UNICEF. “Key Demographic Indicators”. https://data.unicef.org/country/guy/. (18.11.2021).
UNICEF. “Child Disability Overview”. https://data.unicef.org/topic/child-disability/overview/. (18.11.2021).
Worldometer. “Guyana Population”. https://www.worldometers.info/world-population/guyana-population/. (09.12.2021).