“ÇOCUĞUM NEDEN SAÇLARINI YOLUYOR”: TRİKOTLOMANİ NEDİR?
Trikotilomani, kişilerin saç, kaş veya kirpik gibi vücut kıllarını yolma davranışı sergiledikleri bir bozukluktur. Bu durum genellikle stres, anksiyete veya depresyon gibi psikolojik tetikleyicilerle ilişkilendirilir. Çocuklarda bu durum, genellikle okul stresi, aile içi çatışmalar, yas veya arkadaş ilişkilerinde yaşanan sorunlar gibi faktörlerle tetiklenebilir. Çocuklar bu tür psikolojik baskılara karşı daha savunmasız oldukları için, trikotilomani gibi davranışsal tepkiler geliştirebilirler.
Çocuklarda trikotilomani belirtileri, saçların fark edilir derecede azalması, saç çekme davranışının gizlenmesi ve çekilen saçlarla oynama veya yeme eğilimi olarak gözlemlenebilir. Bu durum, çocuğun sosyal etkileşimlerini ve okul başarısını olumsuz etkileyebilir, özgüven eksikliğine ve sosyal izolasyona neden olabilir.
Trikotilomani şikayeti ile gelen bir aileye ilk olarak hastalık hakkında bilgi verilir. Çünkü bu hastalığa dair farkındalığı artırmak önemlidir. Sonrasında terapi kapsamında çocukla saç yolma davranışının neden ve sonuçları hakkında konuşulur. Ardından saç yolma davranışının yerine başka bir davranışın konulması hedeflenir ve bu yeni davranışın sürdürülebilmesi için destek sağlanır. Çocuğun başa çıkmakta zorlandığı duyguları ile çalışmalar yapılır. Özellikle stres ve kaygı trikotilomaninin tetikleyicileri arasındadır. Tüm bu süreçlerde aile üyeleri de mümkün olduğunca tedavi sürecine dahil edilir. Ek olarak, trikotilomani tedavisinde ilaç kullanımı da söz konusu olabilir. Ancak, bu tür bir tedavi, mutlaka bir psikiyatrist tarafından değerlendirilmeli ve reçete edilmelidir. İlaç tedavisi genellikle psikolojik tedavilerle birlikte kullanılır ve bireysel ihtiyaçlara göre düzenlenir.
Ebeveynlerle, çocuklarına karşı sabırlı ve anlayışlı olmalarını ve onları suçlamaktan kaçınmalarını hakkında çalışmalar yapılması faydalı olur. Ebeveynlerin, çocuklarının tetikleyicilerini tanımalarına ve alternatif başa çıkma stratejileri geliştirmelerine yardımcı olmaları önemlidir. Ayrıca, çocukların duygusal ifade becerilerini geliştirmeleri ve duygularını sağlıklı yollarla ifade etmeleri teşvik edilmelidir.
Trikotilomani ile mücadele eden çocukların ebeveynleri için destek grupları da faydalı olabilir. Bu gruplar, benzer deneyimler yaşayan diğer ailelerle bağlantı kurma ve deneyim paylaşımında bulunma imkanı sağlar. Ayrıca, ebeveynlerin çocuklarının durumunu daha iyi anlamalarına ve nasıl daha etkili destek olabileceklerine dair bilgi edinmelerine yardımcı olur.
Psikolog Saadet Taşyürek Demirel
KAYNAKÇA
Keser, V., Tükel, R., Karalı, N., Çalıkuşu, C., & Olgun, T. O. (1999). Trikotilomanide klinik özellikler. Turk Psikiyatri Derg, 1, 26-33.
Cumurcu, B. E., & Kaya, B. (2004). Trikotilomani, cilt yolma bozukluğu ve patolojik internet kullanımı olan bir olgu. Klinik Psikiyatri Dergisi, 7(2), 127-131.